دوخت هنری است که شاید به اندازه طول عمر انسان قدمت داشته باشد. از همان زمان که بشر نیاز به پوشش را درخود احساس کرد، این هنر بوجود آمد. بعدها به موازات پیشرفت زندگانی بشر، خیاطی نیز پیشرفت کرد و کم کم دامنۀ آن، هنرهای دیگری از قبیل دکوراسیون، تئاتر، سینما و… را نیز در برگرفت بالاخره می توان گفت مهارت در هنر خیاطی تحسین برانگیز است.
در دنیای امروز نقش لباس در زیبایی فرد و تأثیر آن در شخصیت و برازندگی و نشان دادن فرهنگ، سنت، آداب و رسوم، ملّیت و مذهب اهمیت بیشتری پیدا کرده و از تأثیر دنیای مد هم بی بهره نمانده است.با هنر خیاطی، نه تنها نیازهای روزمره خانواده تأمین می شود بلکه صرفه جویی اقتصادی قابل توجهی نیز حاصل خواهد شد. همانطور که یکی از مهمترین قسمت های تهیه یک لباس، رسم صحیح الگو است
وسایل مورد نیازخیاطی
وسایل اندازه گیری:لوازم اندازه گیری رااز بهترین نوع تهیه کنید زیرا اندازه گیری صحیح نیاز به وسایل دقیق دارد.
مترخیاطی: وسیله ای است برای اندازه گیری که درمراحل مختلف )اندازه گیری پارچه، اندام و…) به کار گرفته می شود. جنس پلاستیکی که (تاشوی) ودارای گیره ی فلزی است مناسب تر است
خط کش ساده ومعمولی: این وسیله در اندازه های کوتاه به طول 20 -15 سانتی متر تا طول یک متر از جنس های مختلف چوبی ، فلزی وپلاستیکی ساخته می شود. کاربرد این خط کش در ترسیم الگوست. خط کش باید حتماً مدَرج ولبه آن صاف باشد.خط کش هایی که دارای درجه بندی سانتی متر واینچ هستند مناسب ترند.
خط کش مدرج: این نو ع در وسط دارای درجه ی متحرک است از این نوع خط کش برای اندازه گیری فواصل درزها، سجاف ها وغیره استفاده می شود.
خط کش گونیا: این خط کش بیشتراز جنس چوب یا لاک( پلاستیک فشرده) به صورت قائم الزاویه ساخته وبه اجزای متر ،درجه بندی می شود از اضلاع قائمه آن برای رسم خطوط عمود بر هم وخطوط موازی استفاده می شود.جهت اندازه گیری طول وگونیا کردن زوایا وخطوط کوتاه تر استفاده می شود نوع بزرگ آن برای رسم خطوط عمود بر هم واندازه گیری فاصله ی زمین تا قسمت طولی ا ندام کاربرد دارد.
کاغذ الگو
خیاطان و طراحان لباس برای رسم الگو در خیاطی از کاغذ استفاده می کنند.
کاغذهایی که در رسم الگو مورد کاربرد قرار می گیرند : در سه جنس گراف بارنگ قهوه ای کم رنگ ،سفید تحریری با گِرم پایین(60گِرم به پایین)، کاغذ پوستی ،ابعاد کاغذ برش نباید کمتر از 70* 50 سانتی متر باشد.
کاغذ گراف به صورت کاهی سفید و زرد تیره می باشد . برای کشیدن الگو عموما از مداد H B استفاده می نمایند .
کاغذ روغنی یا (پوستی) که بی رنگ می باشد و جهت کپی کردن الگوها یا تغییراتی در الگو به کار می رود .کاغذهای روغنی یا شیشه ای برای الگو درآوردن مناسب نبوده و از آن برای کپی الگو از الگوهای آماده درمجلات استفاده میشود. البته میتوانند برای تمرین رسم الگو از کاغذهای بزرگ روزنامه های باطله با خودکار رنگی استفاده نمایند
انواع ملزومات ترسیم الگو
جهت ترسیم الگودر خیاطی شناخت ابزار کاروکاربرد صحیح آنها اهمیت خاصی داردابزار خیاطی رااز بهترین نوع تهیه کنید مخصوصا” دراندازه گیری صحیح به وسایل دقیق نیاز است.
سنجاق( سوزن ته گرد)
در اندازه های مختلف موجود است و نوع بلند و تیز آن مناسب تر برای خیاطی می باشد،و برای مواردمتفاوتی از جمله اتصال موقت قطعات لباس و درزهاوهنگام الگو گذاری روی پارچه به کار میرود
جاسنجاقی
برای جلوگیری از پراکنده شدن سوزنها است ،استفاده نکنیدBو 6 Bمناسب است ،هرگز از مداد4 HB مداد برای رسم روی الگووروی پارچه وباثبت روی الگو مورد استفاده قرار می گیرد درجه سختی ونرمی نوک مداد توسط حروف H( سفتی وسختی) وB (نرمی)روی آن مشخص می شودبه طوریکه HB با نوک معمولی وBبا نوک نرم تر و H با نوک سخت تر معرفی می شود.
چسب ها : از دیگر لوازم که بسیار در طراحی و الگو سازی کار ساز است چسب ها هستند هنگامی که می خواهید الگو ها را مونتاژ کنید یا بخشی از الگو را بدلیلی بریده و دوباره به هم وصل کنید به انواعی از چسب ها نیاز دارید مثل چسب مایع ، چسب ماتیکی ، چسب کاغذی و نوار چسب شفاف .
چسب نواری : در هنگام برش پارچه های لطیف، چرمی و غیره به کار می رود. از آن به جای سوزن ته گرد و همچنین برای مشخص شدن پشت و روی بعضی از پارچه هاو یا شماره گذاری قطعات شبیه به هم نیز استفاده می شود نوار چسب کاغذی درهنگام طراحی خیلی مناسب است زیرا نقش ها روی آن راحت گشیده می شوند و براحتی می توان آنها را باز و دوباره بست و سر جایشان چسباند
انواع قیچی
1-قیچی ساده:
تیغة آن صاف است. نوع سبک آن برای برش پارچه های لطیف و از نوع سنگین آن برای پارچه های ضخیم استفاده میشود.در هنگام استفاده طولانی از قیچی های سنگین، لبة آنرا به میز تکیه دهید تا مانع خستگی دست شود
2- قیچی زیگزاگ
تیغه های آن به شکل دندانه دار ((زیگزاگ )) است.برای پاک دوزی درزها و برش پارچه هایی که به سرعت ریش می شوند بکار می رود
3- قیچی با تیغه گرد )کاتر(
این قیچی همراه با تخته برش )مَت( به کار می رود.و برای برش خطوط منحنی و همچنین برش پارچه های لغزنده مناسب است و سرعت کار راافزایش می دهد.در تکه دوزی برای برش قطعات پارچه نیز استفاده می شود.
4- قیچی برقی
از این وسیله برای برش چندین لایه پارچه با هم استفاده می شود و در تولیدی ها کاربرد بیشتری دارد
5- قیچی برش
در اندازه های معمولی برای برش پارچه هایی که دارای ضخامت متوسط است مورد استفاده قرار می گیرد.از قیچی بزرگ برای برش پارچه های ضخیم استفاده می شود.
6- قیچی نخ چین دستی
مخصوص بریدن نخ های کوچکی است که در میان پارچه امکان دسترسی به گره ی آن نیست
رولت
در شکل های مختلف موجود است و برای علامت گذاری روی کاغذ و پارچه و با کاربن به کارمیرود.نوع دیگر آن دارای مخزن پودری است که با حرکت دادن آن بر روی پارچه به وسیله ی پودر داخل آن علامت گذاری میشود
کاربن
از این وسیله همراه با رولت استفاده می شود دقت کنید از رنگ هایی که به رنگ پارچه نزدیک تر است استفاده شود. برای پارچه های نازک از کاربن استفاده نکنید.
پیستوله
در سه سایز مختلف کوچک، متوسط وبزرگ دارد برای رسم خطوط منحنی موجود در اطراف الگوها در هنگام طراحی مورداستفاده قرار می گیرد.نوعی از خط کش های پیستوله که در خیاطی کاربرد بیشتری دارند بزرگتر بوده وبرای رسم الگوهای طراحی شده با استاندارد به کار می روند
سوزن دوخت: سوزن خیاطی انواع مختلف دارد که هر یک برای پارچه ای مخصوص به کار می رود در واقع هر سوزن برای دوخت خاصی ساخته شده ودارای شماره ی مخصوصی است به طور کلی سوزن نباید قابل انعطاف باشد
سوزن چرخ خیاطی
این نوع سوزن در شمار ه های مختلف از قبیل شمارة 10الی 18 موجود است. شمار ه ها نشا ن دهندة ضخامت سوزن است. هرچه شماره بالاتر باشد سوزن ضخیم ترمی شود. که در هنگام دوخت به وسیلة چرخ خیاطی، متناسب با نوع پارچه انتخاب می شود.
سوزن دست دوزی
سوزن در انواع ظریف و ضخیم با طول های متفاوت وجود دارد، بهتر است متناسب با نوع پارچه در هنگام دوخت با دست، انتخاب شود.
انواع نخ
الیاف نخ مانند پارچه از نظر جنس، ضخامت و رنگ بسیار متنوع است. هنگام خرید برای هر نوع پارچه باید نخی متناسب با آن و در صورت امکان همجنس آن تهیه کرد. همچنین باید رنگ قرقره، را کمی پررنگتر از رنگ پارچه انتخاب کرد، زیرا رنگ نخ قرقره پس از بازشدن کم رنگ تراز آنچه روی قرقره پیچیده شده به نظر خواهد رسید.
انواع مختلف نخ های دوخت عبارت اند از: قرقره ی ،نخی مرسریزه، قرقره ابریشمی، قرقره نایلونی، قرقره ی پلی استری، کش قیطانی، عمامهی نخی، نخ گلدوزی، ابریشمی تابیده ونتابیده، و نخ کوک.
لایه چسب
از لایه برای ایجاد ضخامت در پارچه و همچنین برای حفظ فرم بعضی از قسمتها، به پشت لباس چسبانده میشود
لایه پارچه ای
این نوع لایه دارای ضخامت در رنگ های متفاوتی است همچنین جنس های گوناگونی از قبیل حریر،چلوار، فرانسوی دارد.
از این نوع لایه ها متناسب با ضخامت پارچه استفاده می شود.
لایه کاغذی
مانند لایه پارچه ای دارای ضخامت گوناگون است که نسبت به نوع پارچه باید انتخاب شود
زانفیکس
از زانفیکس برای اتصال )چسباندن( «تای » پارچه در لبة لباس، شلوار، آستین و همچنین اتصال دو قطعه پارچه به یکدیگر استفاده می شود که در شکل های مختلف )متری، نواری، پودری( موجود است.
